دلایل اعراض مردم ازحق
براساس آیات قرآن کریم، عدم پیروی از حق، چیزی جدای از وقوع در ضلالت و
گمراهی نیست.«...فماذا بعدالحق ألّا الضلال فأنی تصرفون»؛ (یونس، 32)... و
بعد از حقیقت جز گمراهی چیست؟ پس چگونه [از حق] بازگردانیده می شوید؟
اعراض ازحق معلول عوامل متعددی است که از جمله ی مهمترین آنها،موارد زیراست:
1. عدم شناخت حق
از آیه «... بل أکثرهم لا یعلمون الحق فهم معرضون»؛ (النبیاء، 24) بلکه بیشترشان حق
را نمی شناسند و درنتیجه از آن رویگردانند؛استفاده می شود که اکثر مردم، میان حق و
باطل را تمیزنمی دهند و اهل تشخیص که همواره پیرو دلیل باشند نیستند،درنتیجه بدون دلیل
از حق پیروی آن گریزانند. به تعبیرامیرالمؤمنین علی (ع) «الناس اعداء ما جهلوا»؛
(نهج البلاغه، 1395ق، ص 553) مردم دشمن آن چیزهای هستند که نمی شناسند.
2. پیروی از هواهای نفسانی
ازآیه «فاحکم بین الناس بالحق و لا تتبع الهوی فیضلک عن سبیل الله أنّ الذین یضلون
عن سبیل الله...»؛ (ص، 26)... پس میان مردم به حق داوری کن و زنهار از هوس
پیروی مکن که تو را از راه خدا بیرون کند...»،استفاده می شود که پیروی ازهوای
نفس،عامل روی گردانی از حق است.
هواپرستی هرگز به انسان اجازه نمی دهد چهره حقیقت را چنانکه هست ببیند و
داوری صحیح و خالی از حب و بغض پیدا کند.اساساً حب و باطل غیرقابل جمع هستند،
زیرا حق بر دلیل و عقل استواراست و باطل از هوی و شهوات سرچشمه می گیرد.
(زحیلی، 1418ق، ج7، ص 225)
عجب اینکه عادت کردن به گناه در مراحل نهایی و خطرناکش چنین است که آدمی
ننگین ترین و زشت ترین کارها را حق خود می شمارد و پاکترین تمتع و بهره گیری
جنسی را ناحق می داند. آن قوم گمراه به حضرت لوط (ع)گفتند: «... و مالنا فی
بناتک من حق...»؛(هود، 79) ما به دختران تو حق نداریم. این تعبیربیانگر نهایت
انحراف این گروه است. به عبارتی دیگر،یک جامعه آلوده به جایی می رسد که حق
را باطل و باطل را حق می بیند.ازدواج با دختران پاک و باایمان را اصلاً در قلمرو
حق خود نمی شمارد، ولی به عکس، انحراف جنسی را حق می شمارد.
(شیرازی، 1374ش، ج 9، ص 184)
با عنایت به آیاتی همچون «یأیها الذین ءامنوا أن تتقوا الله یجعل لکم فرقاناً...»؛
(الانفال، 29) ای کسانی که ایمان آورده اید، اگرازخدا پروا دارید،برای شما [نیروی]
تشخیص [حق] از باطل قرار می دهد... استفاده می شود بدون تقوی، شناخت حق
ازباطل ممکن نیست،چرا که حب و بغض ها و گناهان حجاب ضخیمی بر چهره حق
می افکند و درک و دیده ی آدمی را کورمی کند.(شیرازی، 1374ش، ج 15، ص 8)
والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته