عوامل سقوط حکومت ها : جلوگیری ازحق وگرایش به باطل
امام على علیه السلام مى فرماید: حق در وصف کردن گسترده ترین
چیز است ولى ضیق ترین و تنگ ترین چیز در انصاف دادن به یکدیگر
است لذا حق مفهوم گسترده اى دارد. از حق الله گرفتن تا حق الناس
مى شود به راحتى درباره اش بحث کرد ولى در میدان عمل است که
در تضاد با منافع شخصى ، خیلى از باطلها حق و خیلى از حقها باطل
جلوه مى کند.
مشهور است امام على علیه السلام در مقابل خوارج که شعارشان
لا حکم الا لله بود فرمود: کلمه حقى است که اراده باطل از آن دارند:
کلمة حق یراد بها الباطل اگر سرنوشت اقوام گذشته چه ماقبل تاریخ
و چه بعد از آن بنگریم یکى از علل اصلى انقراض آنان همین نکته
یعنى منع از حق و گرایش به باطل است : ان الذین یحادون الله و
رسوله کبتوا کبت الذین من قبلهم
وقتى به آیات قرآن درباره اقوام پیامبران مراجعه مى کنیم ،
مى بینیم آنان از تبلیغ حق توسط انبیاى عظام جلوگیرى مى کردند
و براى اینکه مانع آنان شوند، تهدید به اخراج مى کردند:
قال الملاءالذین استکبروا من قومه لنخرجنک یا شعیب . سران
قوم شعیب که مستکبر شدند، گفتند: اى شعیب حتما از اینجا تو
را بیرون مى کنیم . همین سران کفر پیشه ، در تهدید دیگرى به
امت شعیب گفتند : اگر از شعیب پیروى کنید زیان خواهید دید.
لئن اتبعتم شعیبا انکم اذا لخاسرون
.این چشم پرکن ها و سران مخالف شعیب به عذاب خدا گرفتار
شدند و با یک زلزله از پاى درآمدند و رهسپار دیار فنا گشتند:
فاءخذتهم الرجفة فاءصبحوا فى دارهم جاثمین
درباره قوم نوح نیز که گرایش به باطل در وجود آنان نگذاشت
سر تسلیم به حق فرود آورند، خداوند مى فرماید: نوح را تکذیب کردند.
بنابراین ما او و پیروانش را در کشتى نجات دادیم و کسانى را که –
از در مخالفت وارد شدند- و آیات ما را دروغ پنداشتند، غرق کردم :
فکذبوه فاءنجیناه و الذین معه فى الفلک و اءغرقنا الذین کذبوا بایاتنا
قوم نوح در پیشگیرى از فعالیت آن حضرت تا آنجا تند روى کردند و
مانع تراشى نمودند که مى خواستند او را سنگباران کنند تا دست از
تبلیغ بر دارد: قالوا لئن لم تنته یا نوح لتکونن من المرجومین گفتند
: اى نوح اگر دست بر ندارى حتما سنگسار مى شوى . امت ها و
جامعه هایى که نگذارند حق پیاده شود و دنباله رو باطل گردند،
سرنوشت محتوم آنان انقراض است و خط بطلان بر باطل گرایى
شان کشیده خواهد شد. عدم توجه به حق نیز گرایش به باطل است .
فرق نمى کند چه سران و رهبران یک جامعه باشند یا مردم آن ،
در هر صورت با دست خود نابودى خویش را امضا کرده اند. باید
از طرف حافظان و نگهبانان مکتب حق ، برنامه هایى تدوین گردد
که مانع فروپاشى جامعه از این جهت باشد.
امام على علیه السلام به نابودى پیشینیان اشاره فرموده :
فانما اءهلک من کان قبلکم اءنهم منعوا الناس فاشتروه و
اءخذوهم بالباطل فاقتدوه : عامل هلاکت پیشینیان شما این بود
که مردم را از حق باز داشتند، آنان نیز مشترى و خریدار آن شدند و
مردم را به باطل گرایى گرفتند پس آنان هم دنباله رو باطل شدند.