روایت علی مع الحق
روایت متواتر میان شیعه و اهل سنّت است، روایتی است از پیامبراکرم
«صلی الله علیه و آله و سلم»که فرمودند:
عَلِیٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِیٍّ یَدُورُ حَیْثُمَا دَارَ[1]
علی با حقّ است و حق با علی. هر کجا علی باشد، حق هم آن جاست. حق به دور
علی می‌گردد، نه این که علی به دنبال حق باشد. ما اگر بخواهیم حق بودن چیزی را
بفهمیم، اگر امام علی«سلام الله علیه» گفت: حقّ است، ما هم می‌گوییم: حقّ است
و اگر او آن را قبول نداشته باشد، می‌گوییم: ناحق است.
نکته‌ی مهمّ این روایت همین است که پیامبر«صلی الله علیه و آله و سلم»،
علی«سلام الله علیه» را محور قرار داده‌اند، نه حق را. گاهی می‌گوییم: هر کجا
حق حضور داشته باشد، علی آن جاست، امّا گاهی بالاتر از این را می‌گوییم؛ مرکز و
محور را علی«سلام الله علیه» قرار می‌دهیم و حق را دنباله‌روی او معرفی می‌کنیم.
بزرگان شیعه از این روایت عصمت امیرالمؤمنین«سلام الله علیه»را استنباط کرده‌اند
و همین طور هم هست. شیعه معتقد است علاوه بر این که هر پیامبری باید معصوم باشد،
وصی او هم باید معصوم باشد. قبلاً در مورد آیه‌ی «تطهیر» بیان شد که عصمت دو معنا
دارد. یکی عصمت از گناه ولو صغیره که غیر از انبیاء و اوصیاء هم این مقام را داشتند.
معنای دوّمی که شیعه در مورد انبیاء و ائمّه طاهرین«سلام الله علیهم»، به این معنا معتقد
است، عصمت از گناه و خطا و نسیان و انحراف فکری است.
برخی از علما قائل به سهو النّبی بودند[2]، امّا بسیار کم و بقیّه هم آنان را تخطئه کرده‌اند.
علمای شیعه، هم به استناد آیات و روایات و هم به استناد عقل، هر نوع اشتباه و سهوی را
از ساحت این بزرگواران دور می‌دانند. اگر پیامبر«صلی الله علیه و آله و سلم»اشتباه و
سهو داشته باشد، اطمینان از او سلب می‌شود و وقتی می‌گوید: این آیه را خداوند نازل کرده،
احتمال می‌دهیم این طور نباشد. در این صورت، دیگر سنگ روی سنگ بند نمی‌شود.
پس باید مصون از اشتباه و گناه باشد.
همین روایت هم این مطلب را ثابت می‌کند؛ چون اشتباه و گناه همگی جزء باطلند و در این
روایت حق دنباله‌روی امیرالمؤمنین«سلام الله علیه» معرفی شده است. نتیجه آن که، هیچ
اشتباه و گناهی در مورد امیرالمؤمنین«سلام الله علیه» راه ندارد.
پی نوشت ها:
[1]. این حدیث به عبارات مختلفی نقل شده است؛ همچون «رحم الله علیاً اللهم أدر الحق
معه حیث دار»، «علی مع الحق و الحق مع علی اللهم أدر الحق مع علی حیثما دار»،
«علی مع الحق و الحق مع علی و لن یفترقا حتی یردا علی الحوض یوم القیامة»،
«علی مع الحق و الحق مع علی حیث کان» و ....
الأمالی (للصدوق)، ص 89؛ الجمل، ص 81؛ الأمالی (للطوسی)، ص 548؛ کفایة الأثر
فی النص علی الأئمة الإثنی عشر، ص 20؛ سنن الترمذی، ج 5، ص 633؛
الإمامه و السیاسه، ج 1، ص 98؛ المستدرک علی الصحیحین، ج 3، ص 135؛
تاریخ مدینة دمشق، ج 42، ص 448؛ المناقب، ص 104.
جهت اطلاع بیش‌تر از مصادر این حدیث، ن. ک: إحقاق الحق و إزهاق الباطل و ملحقات آن،
ج 5، صص 623 ـ 638 و ج 16، صص 384 ـ 397 و ج 21، صص 390 ـ 395
و ج 23، ص 307 و ج 30، صص 229 ـ 230؛ موسوعة الغدیر فی الکتاب و السنه و
الأدب، ج 4، صص 251 ـ 255.
در برخی از روایات این باب به نقل از اهل سنّت آمده است: «و الحق یدور حیثما دار علی»
که صریحاً امیرالمؤمنین«سلام الله علیه» را محور معرفی کرده است.
[2]. من لایحضره الفقیه، ج 1، ص 359. شیخ مفید در پاسخ به ایشان رساله‌ای نوشته‌اند
به نام «عدم سهو النّبی» که در ضمن جلد دهم از مجموعه مصنّفات شیخ مفید چاپ شده است.