خصوصیات سخن حق
سخن از "حق" گفتن، بسیار سهل است، لکن عمل کردن به حق، بسیار سخت می‌باشد.
به تعبیری دیگر حق در مقام گفتار، به راحتی بر زبان جاری می‌شود، ولی در مقام کردار، بسیار
دشوار محقق می‌گردد. چه بسیارند افرادی که ادعای تسلیم در برابر حق و حرکت برمدار
حقیقت می‌کنند، اما وقتی پای رفتار به میان آید از حق سر می‌پیچند و بر مدار نفس می‌چرخند.
اگر بخواهیم این واقعیت را به صورت ملموس و مشهود بیابیم، باید در عرصه فعالیت‌های اجتماعی
و سیاسی دقت روا داریم.
زیرا در این عرصه هاست که مواجهات و تعاملات شدت و فزونی دارد و حق به صورت ارائه دیدگاه‌ها
و انتقادات و نمایاندن معایب و کاستی‌ها در حوزه فعالیت‌ها و مدیریت‌ها چهره ظاهر می‌سازد.
آنچه در ذیل تقدیم خوانندگان می‌کنیم اثری است کوتاه از متفکر شهید استاد مرتضی مطهری
که خصوصیات حق را از دیدگاه امیر المومنین علی(علیه السلام)معرفی می‌کند و ذخیره‌ای از
شناخت و بینش برای حاکمان و مردم جامعه به وجود آورد.
امیرالمومنین علی(علیه السلام)می‌فرماید: «از خصوصیات حق این است که به نفع احدی جاری
نمی‌شود مگر آنکه علیه او نیز جاری می‌شود، و علیه کسی جاری نمی‌شود مگر آنکه به نفع او
نیز جاری می‌شود» (نهج البلاغه، خطبه 214) یعنی حقوقی که در میان مردم جریان دارد متبادل
است، یک طرفی نیست، دو طرفی است؛ چنین نیست که مثلاً بعضی صرفاً به عهده دیگران حقوق
داشته باشند ولی خودشان از دیگران حقی برعهده نداشته باشند.
مثلاً پدران و مادران بر فرزندان حقوقی دارند که واجب‌الرعایه است ولی نباید چنین تصور کرد که این
حقوق یکطرفی است و تنها پدران و مادران هستند که بر اولاد حقوقی دارند؛ اولاد نیز حقوقی بر
پدران و مادران دارند، بلکه در مرحله اول حقوق فرزندان تعلق می‌گیرد و در مرحله دوم حقوق پدر و مادر،
زیرا طفل هنوز که کودک است صرفاً یک مس?لیتی است بر دوش پدر و مادر و خودش هنوز توانایی
مسئولیتی را ندارد. و همچنین معلم و متعلم، استاد و شاگرد: به موازات حقوقی که استاد بر شاگرد
دارد از حق‌شناسی و احترام و ادب و دوست داشتن و اطاعت کردن، شاگرد نیز حقوقی بر معلم دارد
از حسن تعلیم و تربیت و مراقبتها و دقتها و حسن عمل و غیره. و همچنین است زن و شوهر، هر کدام
بر دیگری حقوقی دارند. هر کسی که فکر می‌کند به گردن دیگری حقی دارد، در همان حال
باید بداند مدیون او هم هست.